ભારતીય ક્રિકેટ કંટ્રોલ બોર્ડ (BCCI)એ નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં રેકોર્ડબ્રેક કમાણી કરી છે અને તેની કુલ આવક રૂ. 9742 કરોડ હતી. રેડિફ્યુઝન નામની કંપનીના અહેવાલ મુજબ, આ આવકનો સૌથી મોટો ભાગ ઇન્ડિયન પ્રીમિયર લીગ (IPL)માંથી આવ્યો હતો. એકલા IPLએ રૂ. 5,761 કરોડનું યોગદાન આપ્યું હતું. એટલે કે, બોર્ડની કુલ કમાણીનો 59% હિસ્સો IPLમાંથી આવ્યો હતો.
BCCIએ નોન-IPL મીડિયા રાઈટ્સથી 361 કરોડ રૂપિયાની કમાણી કરી. IPL હવે BCCI માટે આવકનો સૌથી મોટો સોર્સ બની ગયો છે અને રણજી ટ્રોફી સહિત ડોમેસ્ટિક ક્રિકેટના ખેલાડીઓને પણ મોટી તકો આપી રહ્યો છે.
BCCI પાસે 30,000 કરોડ રૂપિયા રિઝર્વમાં
રેડિફ્યુઝનના મેનેજિંગ ડિરેક્ટર સંદીપ ગોયલે જણાવ્યું હતું કે, BCCI પાસે રણજી ટ્રોફી, દુલીપ ટ્રોફી અને સીકે નાયડુ ટ્રોફી જેવી ડોમેસ્ટિક ટુર્નામેન્ટનું વ્યાપારીકરણ કરવાની વિશાળ સંભાવના છે, જે IPL સિવાયની આવકમાં વધારો કરી શકે છે. બોર્ડ પાસે લગભગ 30,000 કરોડ રૂપિયા રિઝર્વમાં છે, જે દર વર્ષે લગભગ 1,000 કરોડ રૂપિયાનું વ્યાજ આપે છે.
IPLમાંથી BCCI આ રીતે કમાણી કરે છે
- મીડિયા રાઇટ્સ: મીડિયા અને પ્રસારણ અધિકારોનો અર્થ છે IPL મેચોના ટેલિકાસ્ટનો અધિકાર. મેચના લાઇવ ટેલિકાસ્ટ ઉપરાંત, ફક્ત મીડિયા રાઇટ્સ ધરાવતી કંપની જ હાઇલાઇટ્સ બતાવી શકે છે. BCCIને આમાંથી મહત્તમ આવક મળે છે.
- ટાઇટલ સ્પોન્સરશિપ: 2008માં, ટાઇટલ સ્પોન્સરશિપ માટે વાર્ષિક ₹50 કરોડ આપવામાં આવતા હતા. જ્યારે 2023માં, આ આંકડો વધીને વાર્ષિક ₹300 કરોડથી વધુ થઈ ગયો. ટાટા અને BCCI વચ્ચે બે વર્ષનો કરાર થયો હતો, જેના માટે કુલ ₹600 કરોડ આપવામાં આવ્યા હતા.
- ફ્રેન્ચાઇઝ ફી: જ્યારે કોઈપણ નવી ટીમ IPLનો ભાગ બને છે, ત્યારે તેના માટે ફ્રેન્ચાઇઝ ફી ચૂકવવી પડે છે. આ સમગ્ર પ્રક્રિયા બોલી લગાવીને કરવામાં આવે છે, જેમાં વિવિધ કંપનીઓ અથવા જૂથો ટીમ ખરીદવા માટે બોલી લગાવવાની પ્રક્રિયાનો ભાગ બને છે. વર્ષ 2022માં, જ્યારે ગુજરાત ટાઇટન્સ અને લખનઉ સુપરજાયન્ટ્સ લીગનો ભાગ બન્યા, ત્યારે BCCIના ખાતામાં ₹ 12500 કરોડ ઉમેરવામાં આવ્યા.
રોયલ ચેલેન્જર્સ બેંગલુરુએ પહેલીવાર IPL ટ્રોફી જીતી
આ સીઝનમાં, રોયલ ચેલેન્જર્સ બેંગલુરુ (RCB)એ IPL ટાઇટલ જીત્યું હતું. ટીમ પહેલીવાર IPL ચેમ્પિયન બની હતી. RCBએ ફાઈનલમાં પંજાબ કિંગ્સ (PBKS)ને 6 રનથી હરાવ્યું હતું. આ સાથે, IPLને 18મી સીઝનમાં આઠમો ચેમ્પિયન મળ્યો. 3 જૂને, અમદાવાદના નરેન્દ્ર મોદી સ્ટેડિયમમાં 191 રનના ટાર્ગેટને ચેઝ કરતી PBKS ફક્ત 184 રન જ બનાવી શકી.
RCB ટીમ IPLના ઇતિહાસમાં આઠમી ચેમ્પિયન બની છે. આ પહેલા ચેન્નઈ સુપર કિંગ્સ (5 વખત), મુંબઈ ઈન્ડિયન્સ (5 વખત), કોલકાતા નાઈટ રાઈડર્સ (3 વખત), રાજસ્થાન રોયલ્સ (1 વખત), ડેક્કન ચાર્જર્સ (1 વખત), સનરાઈઝર્સ હૈદરાબાદ (1 વખત) અને ગુજરાત જાયન્ટ્સ (1 વખત) ચેમ્પિયન બની ચૂક્યા છે.